Bağımlılıklar ve Koçluk: Sosyal Medya ve Alışkanlıkları Dönüştürme Rehberi

Bağımlılıklar ve Koçluk başlığı, günümüzde özellikle teknoloji ve sosyal medya kaynaklı alışkanlıklarla başa çıkmak için güçlü bir çerçeve sunar. Değişmeyen tek şeyin değişim olduğu gerçeği, hepimizi sık sık bir A-ha anına, yani farkındalığa davet eder. Farklı ailelerde, kültürlerde ve çevrelerde büyür; aynı kitabı okuduğumuzda bile başka anlamlar çıkarırız. Çünkü zihnin arka planında, her birimizin benzersiz deneyimlerinden oluşan bir düşünce birikimi vardır.

Bağımlılıklar ve Koçluk Neden Birlikte Anılmalı?

Bir davranış, sizi hayattan uzaklaştırıyor ve seçeneklerinizi daraltıyorsa, orada bir bağımlılık eğilimi olabilir. Sosyal medyada saatler harcayıp, yan yana gelindiğinde konuşacak konu bulamamak buna tipik bir örnektir. Bağımlılıklar ve Koçluk yaklaşımı; yargılamadan, merak ve güçlü sorularla neden bu davranışı seçtiğinizi görmenizi sağlar. Koçluk, terapi değildir; psikiyatrik bir sorun varsa ilgili uzmanla çalışmak esastır. Ancak koçluk, farkındalık, hedef ve eylem adımlarıyla alışkanlık dönüşümünü hızlandırır.

Bağımlılıkları Fark Etme: Kendinize Sorabileceğiniz Sorular

• Bu davranış (telefon, oyun, sosyal medya, alışveriş vb.) beni hangi duygudan kaçırıyor?
• Ne zaman ve nerede tetikleniyorum? Öncesinde hangi olay oluyor?
• Yerine koyabileceğim, bana iyi gelen bir etkinlik ne olabilir?
• Destek alırsam ilk küçük adımım ne olur?

Sosyal Medya İçin Sınır Koyma Adımları

Bilimsel kaynaklar, dijital davranışlara küçük ve sürdürülebilir sınırlamalar getirmenin iyi hissetme halini desteklediğini gösteriyor. Genel bilgi için Dünya Sağlık Örgütü’nün davranışsal bağımlılıklar çerçevesine göz atabilirsiniz: WHO – Addictive Behaviours.

1. Tetik haritası çıkarın: Gün içinde hangi saatlerde, nerede ve kimlerle birlikteyken ekrana kayıyorsunuz?
2. Net sınır koyun: Bildirimleri kapatın; 20:30 sonrası “ekransız kuşak”, yatmadan 60 dk önce “dijital detoks”.
3. Yerine koyun: Hobi, yürüyüş, yüz yüze sohbet, okuma saati. Boşluğu doldurmadan sınır kalıcı olmaz.
4. Görünür hatırlatıcılar: Çalışma masasında analog saat, telefonda tek sayfa uygulama kuralı.
5. Destek alın: Ankara Yaşam Koçluğu eğitimleri gibi yapılandırılmış programlara katılın.

Hobiler Neden İşe Yarar?

Sevdiğiniz etkinlikler, “ödül sistemi”ni doğal yollarla aktive eder. Futbol oynamak, resim yapmak, müzikle uğraşmak ya da gönüllülük çalışmaları; ekranın verdiği hızlı dopamin yerine kalıcı tatmin sağlar. Bağımlılıklar ve Koçluk sürecinde hobiler, yer değiştirme stratejisinin merkezinde yer alır.

Çocukluk Hayalleri ve Bugünkü Mesleğiniz

“Büyüyünce ne olmak istiyorsun?” sorusuna verdiğiniz yanıtlar, bugün hangi değeri yaşamak istediğinize işaret eder. Örneğin “polis” cevabı çoğu zaman “insanları korumak” değerini taşır. Belki o meslek yolu kapanmıştır; ancak insanları korumak değerini besleyen farklı roller (acil durum eğitmenliği, sivil toplum, kurum içi güvenlik kültürü) hâlâ mümkündür. Koçlukta yaptığımız şey; değeri bulup onu bugün yaşayabileceğiniz yolları açmaktır.

7 Günlük Mini Plan: Bağımlılıklar ve Koçluk Uygulaması

• 1. Gün – Farkındalık: 24 saat “ekran/uygulama günlüğü”. Nerede, ne kadar, hangi duyguyla?
• 2. Gün – Niyet: “Sosyal medyayı günde 60 dakikaya indiriyorum” gibi ölçülebilir cümle.
• 3. Gün – Sınır: Bildirim kapalı, tek sayfa kuralı, 20:30 sonrası ekransız.
• 4. Gün – Yerine Koy: 30 dk yürüyüş + 30 dk okuma. Hobi listesi oluştur.
• 5. Gün – Paydaş: Bir arkadaşınla “ekransız kahve” randevusu.
• 6. Gün – Koçluk Soruları: “Bu davranış bana ne sağlıyor? Aynı faydayı daha sağlıklı nasıl alırım?”
• 7. Gün – Gözden Geçirme: Ne değişti? Önümüzdeki hafta tek bir adımı nasıl güçlendiririm?

Bağımlılıklar ve Koçluk: Sık Karşılaşılan Engeller ve Çözümler

Bağımlılıklar ve Koçluk çalışmasında en çok görülen engeller; “nasıl olsa yine başarısız olurum” düşüncesi, tetikleyicilerin fark edilmemesi ve boşluğa düşen zamanı dolduramamaktır. İlk adım, tetikleyicileri (yer, zaman, kişi ve duygu) netleştirip bir “yerine koyma listesi” hazırlamaktır: kısa yürüyüş, nefes egzersizi, hobi randevusu, yüz yüze sohbet. Küçük ama tekrarlı adımlar sinir sistemini yeni alışkanlıklara alıştırır.

İkinci adım, ilerlemeyi görünür kılmaktır. Gün sonu 2 satırlık not: “Bugün ekran süresi 65 dk; akşam 30 dk kitap.” Haftalık gözden geçirmede yalnızca tek hedef güncellenir; mükemmeliyet değil süreklilik esastır. Geri dönüşler olursa suçluluk yerine merakla yaklaşın: “Ne oldu, bir dahaki sefer neyi 1 puan daha kolay yaparım?” Bu yaklaşım, sürdürülebilir değişimi mümkün kılar.

İhtiyaçlarınıza uygun kişisel plan için /iletisim/ üzerinden ücretsiz ön görüşme alabilir, program takvimimizi Ankara Yaşam Koçluğu eğitimleri sayfasından inceleyebilirsiniz.

Koçluk Sizin İçin Uygun mu?

Bağımlılıklar ve Koçluk birlikte çalışıldığında; alışkanlıkların nedenlerini görünür kılar, somut hedefler oluşturur ve küçük ama kalıcı adımlarla ilerlemenizi sağlar. Psikiyatrik/psikolojik tanı gerektiren durumlarda koçluk tedavinin yerine geçmez; ilgili sağlık profesyoneliyle iş birliği içinde yürütülmelidir.

Nasıl Başlayabilirsiniz?

Yaşadığınız zorluğu ve ulaşmak istediğiniz yaşamı bize getirin; güçlü sorular ve eylem planlarıyla size yol arkadaşlığı yapalım. /iletisim/ üzerinden ücretsiz ön görüşme planlayabilir, program takvimimizi de Ankara Yaşam Koçluğu sayfasından inceleyebilirsiniz.

Bilgi Akademi, 25 yılı aşkın deneyimiyle koçluk ve bireysel gelişim eğitimlerini İstanbul Gedik Üniversitesi akreditasyonu ve kalite güvencesiyle sunar. Kurucumuz ICF (MCC) unvanlı koç Nursel KALENDER liderliğinde tüm hizmetler Koçluk Etik Standartlarına uygundur.

Randevu alın → /iletisim/