Travma, ciddi bir olayın ya da durumun kişinin zihninde veya bedeninde olumsuz etkiler yaratmasıdır. Bu olaylar, fiziksel, zihinsel veya duygusal olarak kişinin güvenliğini tehdit eden veya hissettiği güvenlik duygusunu sarsan birçok durumda meydana gelebilir. Travma, ciddi bir kaza, doğal afet, savaş, şiddet, istismar, kayıp, ayrılık veya sağlık sorunları gibi birçok farklı olayı kapsar.
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi travma sonrası reaksiyonlar, kişinin zihninde ve davranışlarında farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bu reaksiyonlar arasında kabuslar, anksiyete, panik ataklar, sosyal izolasyon, hiperaktivite, aşırı hassasiyet, depresyon, öfke nöbetleri ve duygusal düzensizlikler yer alabilir. Travma, her insanın farklı bir şekilde tepki verdiği kişisel bir deneyimdir. Bazı insanlar, travmatik olaylar karşısında daha dirençli olabilirken, diğerleri daha hassas veya savunmasız olabilir. Ancak, herhangi bir kişinin yaşadığı travma, ciddiye alınması ve tedavi edilmesi gereken bir durumdur
TRAVMA NASIL OLUŞUR
Travmalar, farklı nedenlerle meydana gelebilir ve kişinin yaşadığı tecrübelere bağlı olarak çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bazı yaygın travma nedenleri şunları içerir:
- Doğal afetler: Deprem, sel, yangın, fırtına ve diğer doğal afetler, insanların hayatını ve güvenliğini tehdit eder ve travmatik deneyimler yaratabilir.
- Şiddetli saldırılar: Fiziksel veya cinsel saldırılar, taciz, istismar, terör saldırıları veya savaş, kişinin hayatını ve güvenliğini tehdit eder ve travmatik etkiler yaratabilir.
- Kazalar: Ciddi bir araba kazası, iş kazası veya başka bir tür kazaya tanık olmak veya kendisi bu kazalarda yaralanmak, kişide travmatik etkilere neden olabilir.
- Kayıp: Sevilen birinin ölümü, bir ilişkinin sona ermesi veya bir eve taşınma gibi hayat değişiklikleri, kişinin güvenlik duygusunu sarsabilir ve travmatik deneyimlere neden olabilir.
- Sağlık sorunları: Ağır bir hastalık, hastanede yatmak, ameliyat geçirmek veya bir sağlık krizi geçirmek, kişinin hayatını tehdit edebilir ve travmatik etkiler yaratabilir.
Travmalar, kişisel deneyimlerin yanı sıra, kültürel, toplumsal ve tarihsel olaylar gibi toplumsal travmalar da olabilir. Bu travmalar, bir topluluğun bütünü üzerinde uzun süreli etkilere neden olabilir.
TRAVMALARIN YAŞAMIMIZA ETKİLERİ NELERDİR
Travmalar, kişinin hayatında birçok olumsuz etki yaratabilir. Bu etkiler, herkes için farklı olabilir ve yaşanan travmanın türüne, yoğunluğuna ve süresine bağlı olarak değişebilir. Ancak, yaygın olarak gözlenen bazı etkiler şunları içerebilir:
- Kaygı ve depresyon: Travma sonrası kaygı bozukluğu ve depresyon, kişinin zihninde ve ruhsal sağlığında ciddi bir etki yaratabilir.
- Güvensizlik hissi: Travma, kişinin güvenlik duygusunu sarsabilir ve güvensizlik hissi yaratabilir.
- Öfke ve kızgınlık: Travmatik deneyimler, kişinin öfke ve kızgınlık hissiyatını artırabilir.
- Panik ataklar: Travmatik olaylar sonrasında, panik ataklar ve anksiyete bozuklukları oluşabilir.
- İlişki sorunları: Travma sonrası stres bozukluğu, kişinin ilişkilerinde sorunlara neden olabilir ve sosyal izolasyona yol açabilir.
- Duyarsızlaşma: Travmatik deneyimler, kişinin duyarsızlaşmasına neden olabilir ve hissizleşmesine yol açabilir.
- Fiziksel semptomlar: Travma sonrası stres bozukluğu, fiziksel semptomlara da neden olabilir. Baş ağrısı, karın ağrısı, kas ağrıları ve uykusuzluk gibi semptomlar yaygın olarak görülebilir.
Bu etkiler, zamanla azalabilir veya ortadan kalkabilir. Ancak, bazı durumlarda, travmatik deneyimler, uzun vadeli psikolojik veya fiziksel etkiler yaratabilir ve tedavi gerektirebilir.
TRAVMALARIN ETKİLERİNDEN NASIL KURTULABİLİRİZ?
Travmaların etkilerinden kurtulmak, birçok kişi için zorlu bir süreç olabilir. Ancak, doğru stratejiler ve yardım ile, kişinin travmatik deneyimlerin üstesinden gelmesi mümkündür. İşte travmatik etkilerden kurtulmak için kullanılabilecek bazı yöntemler:
- Kendinizi anlamak: Travmatik deneyimlerin neden olduğu duyguları, düşünceleri ve davranışları anlamak önemlidir. Bu, kendinizi daha iyi anlamanıza ve iyileşme sürecine daha etkili bir şekilde katkıda bulunmanıza yardımcı olacaktır.
- Destek almak: Travma sonrası stres bozukluğu veya diğer psikolojik etkilerle başa çıkmak için profesyonel destek almak önemlidir. Psikoterapi, ilaçlar, grup terapisi veya diğer tedaviler, travmatik etkileri hafifletmek için kullanılabilir.
- Kendinize iyi bakmak: Kendinize iyi bakmak, stresi ve kaygıyı azaltabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, egzersiz, uyku, sağlıklı beslenme ve dinlenme gibi stratejiler, travmatik etkilerle mücadelede yardımcı olabilir.
- Yeniden bağlanma: Kendinizi yeniden bağlama, kişinin travmatik deneyimlerin üstesinden gelmesinde önemli bir rol oynar. Bu, sevdikleriyle ilişki kurmak, yeni hobiler edinmek, sosyal aktivitelere katılmak gibi şeyleri içerebilir.
- Kendinizi ifade etmek: Travmatik deneyimleri ifade etmek, kişinin duygusal yükünü azaltmaya yardımcı olabilir. Günlük yazmak, resim yapmak, müzik yapmak veya başka bir şekilde ifade etmek, kişinin travmatik deneyimlerin üstesinden gelmesine yardımcı olabilir.
- Kendinize zaman vermek: Travmatik deneyimlerin üstesinden gelmek, bir süreçtir. Kendinize zaman vermek ve sabırlı olmak önemlidir. Kendinize iyileşme için zaman verin ve ilerlemeyi küçük adımlarla takip edin.
Travmatik deneyimlerin üstesinden gelmek zorlu olabilir, ancak doğru stratejiler ve yardım ile, kişinin iyileşmesi mümkündür.
TRAVMA EVRELERİ NELERDİR
Travma evreleri, kişinin yaşadığı travmatik deneyimin ardından hissettiği farklı duygusal ve davranışsal tepkileri açıklamak için kullanılan bir modeldir. Bu evreler genellikle üç aşamadan oluşur:
- Şok ve inkar evresi: Bu evre, travmatik deneyim yaşandığı anda başlar. Kişi, yaşanan olayın gerçekliğini kabul etmekte zorlanır ve kendisini şok içinde hisseder. Bu evrede kişi, olayın gerçekleştiğini kabul etmek yerine reddeder veya olayın gerçekliğini anlamaya çalışır.
- Anksiyete ve çatışma evresi: Bu evrede, kişi olayın gerçekliğini kabul etmeye başlar ancak bu gerçeklik onu kaygılandırır. Kişi, yaşanan olayın yarattığı korku ve kaygı ile mücadele eder ve bu durumdan kaçınmak için çeşitli yollar arar. Bu evrede kişi, sosyal etkileşimlerinde problemler yaşayabilir ve duygusal olarak karışık hissedebilir.
- Kabul ve iyileşme evresi: Bu evrede kişi, olayın gerçekliğini kabul eder ve yaşanan travmanın üstesinden gelmek için çaba harcar. Kişi, duygusal ve davranışsal olarak yeniden yapılanır ve travmatik deneyimin yarattığı acıyı azaltmak için farklı stratejiler kullanır. Bu evrede kişi, travmatik deneyimleri hakkında konuşmak ve anlamak için daha açık olur ve kendi gücünü keşfeder.
Travma evreleri, kişinin yaşadığı travmatik deneyimin nasıl etkilediğini ve iyileşme sürecinde nelere ihtiyaç duyduğunu anlamak için bir yol sağlar. Ancak bu evreler, her birey için farklı olabilir ve bazı kişiler, farklı evrelerde daha uzun süre kalabilirler. İyileşme süreci herkes için farklıdır ve destek almaya ihtiyaç duyanlar için profesyonel yardım her zaman önerilir.
MİKRO TRAVMA NEDİR NASIL OLUŞUR?
Mikro travma, genellikle psikolojik açıdan stres yaratan küçük olaylar veya durumlardır. Bu olaylar, tek başlarına ciddi travmalar olmasa da, tekrarlanan şekilde veya diğer stres faktörleriyle birleştiğinde uzun vadede kişinin psikolojik sağlığını etkileyebilir.
Mikro travmalar, örneğin iş yerindeki küçük bir olay, aşağılayıcı bir söz, sıkıntılı bir trafik yolculuğu veya yakın bir arkadaşın hatalı bir davranışı gibi küçük olaylardan kaynaklanabilir. Bu tür olaylar, tek başlarına ciddi bir travma olarak görülmeyebilir ancak sürekli olarak tekrarlanırlarsa, kişinin stres düzeyini yükseltir ve duygusal açıdan zorlanmasına neden olabilir.
Mikro travmaların neden olduğu stres, zamanla birikerek kişinin duygusal olarak aşırı yüklenmesine, kaygı ve depresyon gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, mikro travmaların farkında olmak ve stres düzeyini azaltmak için gerekli adımları atmak önemlidir. Mikro travmaların nasıl ortaya çıktığına bağlı olarak, bunlardan korunmanın çeşitli yolları vardır. Örneğin, işyerindeki stres faktörlerini azaltmak için çalışma saatlerini düzenlemek, stresli trafik yollarından kaçınmak, kişilerarası ilişkilerde sağlıklı sınırlar koymak veya psikolojik desteğe başvurmak gibi yollarla mikro travmaların etkilerini azaltmak mümkündür.
TRAVMALARDAN ÖZGÜRLEŞME TEKNİKLERİ NELERDİR?
Travmaların etkisinden kurtulmak için birçok teknik ve yöntem bulunmaktadır. Bu tekniklerden bazıları şunlardır:
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): BDT, travmaların etkisini azaltmak için sık kullanılan bir terapi yöntemidir. Bu yöntemde, travmatik olaylara ilişkin düşünce ve davranış kalıpları gözden geçirilir ve değiştirilir. Bu teknikle, kişinin travmaya ilişkin duygu ve düşüncelerini daha olumlu ve gerçekçi bir şekilde ele alması sağlanır.
- Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR): EMDR, travma sonrası stres bozukluğunu tedavi etmek için kullanılan bir terapi yöntemidir. Bu teknikte, kişinin travmatik olayları hatırlaması ve belirli bir görsel uyarıcıya (örneğin, parmak hareketlerine) odaklanması istenir. Bu yöntemle, kişinin zihinsel süreçleri değiştirilir ve travma sonrası stres semptomları azaltılır.
- Nefes Egzersizleri: Nefes egzersizleri, stres ve kaygıyı azaltmak için kullanılan bir tekniktir. Bu egzersizler, kişinin derin ve yavaş nefes almasını sağlayarak, vücuttaki gerginliği azaltır ve rahatlama hissi yaratır.
- Meditasyon: Meditasyon, travma sonrası stres bozukluğunu tedavi etmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu teknikte, kişi zihnini boşaltarak ve odaklanarak, stresi azaltır ve zihinsel olarak rahatlar.
- Sanat Terapisi: Sanat terapisi, kişinin duygusal sağlığını iyileştirmek için kullanılan bir terapi yöntemidir. Bu yöntemde, kişi resim, müzik veya dans gibi sanatsal aktivitelerle uğraşır. Bu aktiviteler, kişinin stresi azaltır ve duygusal olarak rahatlamasına yardımcı olur.
- Spor ve Egzersiz: Spor ve egzersiz, stres ve kaygıyı azaltmak için etkili bir yöntemdir. Bu aktiviteler, endorfin adı verilen doğal mutluluk hormonlarının salgılanmasını sağlar ve kişinin stres düzeyini azaltır.
Bu tekniklerin her biri, travma sonrası stres bozukluğu semptomlarını azaltmak için farklı yollar sunar. Kişiler, hangi tekniklerin kendileri için en etkili olduğunu belirlemek için bir uzmanla çalışmalıdır.
Bilgi Akademi danışmanlık hizmetimizle travmalarınızdan özgürleşmek ve yeniden başlamak için…
Bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Bilgi Akademi
25 yılı aşkın bir süredir bireysel gelişim ve danışmanlık hizmetleriyle birlikte Bilgi Akademi çatısı altında Koçluk, Bireysel Gelişim Program ve Hizmetleri vermektedir.
Bilgi Akademi’de verilen programler İstanbul Gedik Üniversitesi akreditasyonu ve kalitesi ile verilmektedir.
Kurumumuz ICF (MCC) ünvanlı koç Nursel KALENDER tarafından kurulmuş olup, verilen koçluk program ve hizmetleri Koçluk Etik Standartlarına uygun olarak verilmektedir.