Empati sözlük anlamıyla duygudaşlık demektir. Bireyin kendisini karşısındakinin yerine koyması ve olaylara onun bakış açısıyla bakması, duygularını ve düşüncelerini anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletme sürecine de empatik iletişim diyoruz.
Saygı duymama, anlayışsızlık ve değer vermeme durumları empatinin tam tersi kavramlar olarak da kendini gösteren davranış kalıplarıdır. Empatik iletişim bireylerin birbirlerine saygı duyma, anlayışlı olma, durumu ve hayata onun penceresinden bakabilme ve anlama yeteneğidir.
Etkili iletişim sürecinde iyi dinleyici olabilmenin yanı sıra dinleyenin algısı, bilgisi ve ilgisi de önemlidir.
Konuştuğunuz sırada
| Sizin Düşündüğünüz | Onun düşündüğü |
| Söylemek istediğiniz | Duymak istediği |
| Söylediğinizi sandığınız | Duyduğunu sandığınız |
| Söylediğiniz | Anladığı |
Ne kadar bilirsek bilelim, anlattıklarımız karşımızdaki kişinin anladığı kadardır. Bu duruma bir örnek olarak size bir masa düşünün desem herkesin zihninde canlanan masa resmi farklı olacaktır. Herkesin okuduğu kitapta canlandırdığı hikâye nasıl farklıysa sizin söylediklerinizden de bireyin hafızasında canlandırdığı ve yorumladığı farklı olacaktır. Bu nedenle empatik iletişim önemlidir.
Etkili iletişim
İletişim ilk karşılaşma anında başlayan bir süreç olarak tanımlanır. Ve bu süreçte beden dili, ses tonu ve kelimeler kadar önyargılarımız da vardır. Bir insanı gördüğümüzde bilinçaltımızın o kişi hakkında bir önyargısı oluşmuştur. Bu nedenle bizim söylediğimiz güzel bir şeyi karşımızdaki kişi kendi önyargılarını, algı ve bilgisini de üstüne ekleyerek dinlediğinde sizin söylemek istediğinizden çok da farklı sonuçlar ortaya çıkabilir.
Açık ve net olmayan, zamanlaması, muhatabı, mekânı ve biçimi yanlış olan her iletişimin sonu hüsran olur. Etkili iletişim için önemli başlıklar:
- Uygun dili seçmek
- Açık ve doğru mesaj vermek
- Saygı duymak, güven vermek
- Göz teması kurmak
- Beden diline dikkat etmek
- İki yönlü iletişim kurmak
- Geri bildirimde bulunmak
- Dinlemeyi öğrenmek
- Empati kurmak
Nedir bu empatik iletişim?
Karşımdaki insanın yerine kendimi nasıl koyabilirim onun penceresinden hayata nasıl bakabilirim diyorsanız. Önce kendi anlaşılmadığınız, haksız bulunduğunuz ya da trafikte ufak bir dikkatsizlik yaşadığınızda başınıza gelenleri hatırlamanız yeterli olacaktır.
Ebeveynseniz ve çocuğunuzla iletişiminizde zorluklar yaşıyorsanız. Haksızlığa uğradığınızda büyük ihtimalle kendinizi ne kadar ifade etmeye çalışsanız da karşınızdaki kişinin empati yeteneği gelişmemişse sizi anlamakta zorlanacaktır. Çünkü her birimiz eşsiz ve benzersiziz.
Empatik iletişimle bu benzersizlikleri bu farklılıkları önce kendi yaşamımızda yaşadığımız olaylara köprü kurarak fark etmemiz çok önemli. Çocuğunuzla yaşadığınız iletişim sorunlarını ele alacak olursak dönüp kendinize “onun yerinde ben olsaydım ve bana böyle tepki verilmiş olsaydı ne hissederdim” sorusunu sorun. Bu size hangi davranışın uygun olacağı konusunda ipucu verecektir. Trafikte sizi zorlayan durumları mutlaka yaşamışsınızdır. Peki acaba siz hiç trafikte bir başkasını zor durumda bırakacak hamlelerde bulunmadınız mı? Muhtemelen bulunmuşsunuzdur.
Ancak, kendinize hiç o gözle bakmadığınız için bunu fark etmemiş olabilirsiniz. Önünüzdeki araç yavaş gidiyor ve arada iki üç araçlık boşluk var. Önünüzdeki aracı sollayıp o araya girdiğiniz günleri hatırlayın ve sonraki süreçte aynı davranışı siz yaptınız. Ve arkanızdaki araç dayanamayıp sizi sollayıp önünüze geçti. Daha sonra siz başladınız söylenmeye… Söylenmeyin, o sizi duyamaz siz sadece kendinizi ve araçta bulunan diğer insanları üzdüğünüzle kalırsınız. Enerjinizi boş yere tüketmeyin.
Ya da iş arkadaşınızla yaşadığınız zihninizde kurup durduğunuz bir çok önyargınız ve sorununuz var. Muhtemelen iş arkadaşınızın sizin kendisi hakkında düşündüklerinizden haberi yok. Benzer şekilde sizin düşündüklerinizle onun uzaktan yakından ilgisi yok.
Empati nasıl yapılır?
Empati kuracak kişi kendisini karşısındakinin yerine koymalı, olaylara onun bakış açısıyla bakmalıdır. Her insan gerek kendisini gerek çevresini, kendisine özgü bir biçimde algılar. Bu algısal yaşantı kişiye özgüdür. Her insan dünyaya kendi penceresinden bakar. Eğer bir insanı anlamak istiyorsak, onun penceresinden olaylara nasıl yaklaştığını anlayarak bakmalıyız.
Aynı şeyi neden farklı gördüğümüzü anlamaya çalışmazsak bu kez birbirimizi yargılamaya başlarız. Empati kurmuş sayılmamız için, karşımızdakinin yalnızca duygularını veya yalnızca düşüncelerini anlamış olmak yeterli değildir. Önemli olan, karşımızdaki kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamamızdır.
Empati kurmak bize ne kazandırır?
Bize yapılmasını istemediğimiz tutum ve davranışları başkalarına yapmamızı engeller. Karşımızdaki kişiyle ilgilendiğimizi ve onu anladığımızı gösterir. Yanlış anladığımız bir durumda kişiye yanlış edindiğimiz bilgileri düzeltme hakkını vermiş oluruz ve böylece muhtemel iletişim kazalarından korunmuş oluruz. Ektiğimizi biçtiğimiz bu dünyada empatik davranarak karşımızdaki kişiyi anlamaya çalışmazsak başka insanlar da yeri geldiğinde bizi anlamazlar.
Bilgi Akademi
25 yılı aşkın bir süredir bireysel gelişim ve danışmanlık hizmetleriyle birlikte Bilgi Akademi çatısı altında Koçluk ve Bireysel Gelişim Program ve Hizmetleri vermektedir.
Bilgi Akademi’de verilen programler İstanbul Gedik Üniversitesi akreditasyonu ve kalitesi ile verilmektedir.
Kurumumuz ICF (MCC) ünvanlı koç Nursel KALENDER tarafından kurulmuş olup, verilen koçluk program ve hizmetleri Koçluk Etik Standartlarına uygun olarak verilmektedir.