Öfke yönetimi ne demektir?
Çevrenizde hangi duyguları yansıtan insanları daha çok görüyorsunuz. Bıkkın, yorgun, sinirli, mutsuz insanları mı? Güler yüzlü, mutlu, kibar, birbirine önem veren insanları mı?
Çoğunlukla bıkkın, yorgun, sinirli, insanları daha çok görürüz. Çünkü, normal karşıladığımız, gördüğümüzde bize negatif hissettirmeyen güler yüzlü, anlayışlı ve sıcak davranan insanları normal karşılarız ve odak noktamız olmaz. Bu gayet normal olması gereken bir durum gibi algılanır. Üzerinde durmaz ve bunu yadırgamayız.
Öfke kötü bir duygu değil, sadece bir duygu. Bireyin kendi yaşamını kendisi olarak, değerlerine uygun yaşayamadığında, diğer bir değişle bam teline basıldığında verilen bir tepkidir. Mutluluk gibi doğal bir duygudur. Öfke insanın doğasında vardır ve yaradılışımızla birlikte gelmiştir.
Bebekleri gözlemlediğinizde ihtiyaçları giderildiğinde sakin ve mutlu, ihtiyaçları giderilmediğinde ise tam tersi durumlar yaşatırlar. Bu nedenle öfke doğuştan getirdiğimiz doğal bir duygu durumudur. Bu durumda öfkelendiğiniz konuların değerler ve karşılanmayan ihtiyaçlarla doğrudan ilgisi vardır.
Yaşamınızda farkında olduğunuz ya da olmadığınız değerler vardır. Bu değerler içinde bulunduğunuz, aile, çevre, kültür ve yaşadığınız yer ile de doğrudan bağlantılıdır. Değerler, koçluk çalışmasında önemli yer tutan çalışmaların başında gelir çünkü birey yaptığı her davranışı, attığı her adımı, aldığı her kararı, kendi değerleri kapsamında verir.
Öfke duygusunun nedenleri
Öfkelendiğinizde, bu duygunun altında yatan ana duyguyu bulmak için önce düşünelim. Beni öfkelendiren neydi? Ne hissettim? Hangi duygu bu tepkiyi vermeme sebep oldu? Bu soruların cevabı ve farkındalığı bireyin hangi değeri bir diğer değişle hangi ihtiyacı karşılanmadığı için bu tepkiyi verdiğinde gizlidir.
İnsan kendi değerlerine, ihtiyaçlarına ters düşen durumlarda tepki verir. Maslow’un ihtiyaçlar piramidinde de belirtildiği gibi bireyin ihtiyacı olan değerler karşılanmadığında birey tepki verir.
Bu değer, saygı değeri, yalan değeri, adalet değeri daha birçok değer olabilir. Yani önemsediğimiz durum ve bu önemsediğimiz durum da diyebileceğimiz, değerlerimize ters düşen her durumda insan tepki verir.
Öfke yönetimi tamamen sizinle ilgili bir durumdur. Sizin öfkelendiğiniz bir duruma bir başkası tepki vermeyebilir. Bu onun öncelikli değeri değildir. Bazı insanlar için kendisine yalan söylenmesi 10. değeri olurken, bazı insanlar için sonuncu değeri olabilir. Bu bireyin kendi geçmiş yaşantılarında olaylara yükledikleri anlam ve yaşanmışlıklarıyla doğrudan bağlantılıdır.
Bir insanın güldüğüne, bir başkası nasıl gülemiyorsa, öfke de aynıdır. Bir insanın sinirlendiği bir duruma bir başkası sinirlenmeyebilir. Bu bireyin yaşanmışlıklarıyla, kırılmışlıklarıyla ilgili olmakla birlikte her bireyin eşsizliği ve farklılığı buradan kaynaklanmaktadır.
Öfkeyi Yönetmek
Susmak, küsmek, bağırmak, mesafe koymak öfkenin varlığı ile ortaya çıkar. Zihninizde dönüp dolaşan negatif iç sesinizi dinlemek ve bunların dönüşümü için adım atmak önemlidir. Bu negatif iç sesleri dönüştürmenin tek yolu kendinize dışarıdan bakarak bu durumu farkındalıkla dönüştürebilmektir.
Her konuda olduğu gibi bu konuda da farkında olmak çözümün ilk anahtarıdır. Farkında olmadığımız hiçbir konuyu çözemeyiz. Başımızın ağrıdığını fark etmezsek ağrı kesici almak aklımıza gelmez. Ağrı kesici almak, sorunu çözen bir adımdır.
Öfkelendiğiniz durumda da, bu öfkenin sadece sizin değerleriniz ve karşılanmayan ihtiyaçlarınızla ilgili bir durum olduğunu fark edip neden öfkelendim, ne hissettim de öfkelendim sorusunun cevabı önemlidir. Bu hangi değerinize denk geliyor. Hangi duyguyu hissettiriyor. Her insanda aynı durum aynı duyguyu hissettirmez. Bunları fark etmek öfkeyi yönetmek için öncelikle anlayışınızı geliştirmenize ve kendilik farkındalığınızı artırmanıza yardımcı olur.
O değeriniz tehlike altında olduğunda, öfke kendini gösterir. Yaşanan her durumda olduğu gibi öfke de sizin olaylara verdiğiniz tepkinin sonucudur. Tepki değişirse sonuç da değişir.
Olay + Tepki = Sonuç
Bu değerlerinizin farkına varmak, öfke yönetimini öğrenmek, tepkilerinizi dönüştürmek ve yeni bir sen yaratmak için de koçluk desteği alabilirsiniz.
Bilgi Akademi
25 yılı aşkın bir süredir bireysel gelişim ve danışmanlık hizmetleriyle birlikte Bilgi Akademi çatısı altında Koçluk ve Bireysel Gelişim Program ve Hizmetleri vermektedir.
Bilgi Akademi’de verilen programler İstanbul Gedik Üniversitesi akreditasyonu ve kalitesi ile verilmektedir.
Kurumumuz ICF (MCC) ünvanlı koç Nursel KALENDER tarafından kurulmuş olup, verilen koçluk program ve hizmetleri Koçluk Etik Standartlarına uygun olarak verilmektedir.